تصور زندگی بدون پلاستیک سخت و در تمدن کنونی غیرممکن است. آلودگی پلاستیک، به عنوان آلودگی سفید و از خطرناک ترین آلاینده های جهان شناخته شده است.
تجمع پلاستیک سبب مشکلات زیست محیطی در اکوسیستم های آبی و خاکی شده و سلامت بشر، حیات وحش و زمین را به مخاطره می اندازد.
پلاستیک ها دارای مزایای زیادی هستند و کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف از صنعت تا پزشکی و .. دارند.
این مواد از دوام و پایداری و مقاومت شیمیایی بالای برخوردارند.
مشکل عمده پلاستیک های مصنوعی، عدم تجزیه آنها در طبیعت است.
یک راه برای از بین بردن پلاستیک های مصنوعی، سوزاندن آنها است. این روش خطرناک و گران است و سبب آلودگی هوا، با ورود مواد شیمیایی سمی می شود.
راهکار دیگر، دفن کردن پلاستیک در خاک است که بی خطر و ارزان است، اما این روش نیز سبب آلودگی آب و خاک می گردد و ممکن است محدودیت مکانی و اراضی جهت دفن پلاستیک داشته باشیم.
اخیرا تلاش شده از مصرف پلاستیک غیر قابل تجزیه جلوگیری شود و جایگزین کردن پلاستیک های با قابلیت تجزیه زیستی، بجای پلاستیک های مصنوعی، پاسخی به این مسأله است.
پلاستیک های زیستی یا تجزیه پذیر
سه گروه عمده پلاستیک های زیست تجزیه پذیر عبارتند از
۱- پلاستیک های تجزیه شونده توسط نور
ساختمان این پلاستیک ها با تابش اشعه فرابنفش می پاشد و مستعد تجزیه می‌شود، اما بدلیل عدم نور کافی در برخی اراضی دفن زباله، این پلاستیک ها ممکن است بدون تجزیه باقی بمانند.
۲- پلاستیک های دارای نشاسته
نظر بر این است که باکتری خاک به نشاسته حمله می کند و زنجیره پلی اتیلنی را رها و تخریب می کند و سبب تجزیه پلاستیک می شود.
عدم نور و اکسیژن کافی باعث کاهش فعالیت این باکتری ها می‌شود.
۳- پلاستیک های باکتریایی
در سال ۱۹۲۵ پلاستیک های زیستی در انستیتو پاستور کشف شد، که در آنجا تعدادی باکتری پلیمری از جمله PHAs و PHB تولید می شد، اساس کار این ترکیبات زیستی استفاده از باکتری به عنوان یک بیوپلیمر است.
پلی هیدروکسی آلکانوات PHAs ، شباهت و خصوصیات زیادی با مواد اولیه پلاستیک دارند، که به صورت چربی داخل سلول ذخیره می شوند، این پلیمرها جایگزین مناسبی در ترکیبات پلاستیک های زیستی هستند.
این ترکیبات PHAs معمولا در شرایط نامساعد رشدی و در حضور منابع کربنی فراوان، به عنوان ذخیره کربن و انرژی، در باکتری های مختلف تجمع می یابند.
تاکنون پلیمرهای متعددی از PHAs شناسایی شده، که در بین آنها پلی هیدروکسی بوتیرات PHB بهترین و فراوان‌ترین پلیمر شناخته شده است.
مزیت مهم پلاستیک های باکتریایی نسبت به پلاستیک تجزیه پذیر دیگر، این است که این پلاستیک ها به علت داشتن یک منشأ زیستی، به طور کامل و طبیعی تجزیه شده و از بین می روند.
این پلاستیک ها برای تجزیه نیاز به شرایط محیطی خاصی ندارند.
اختلاف در ویژگی های فیزیکی و شیمیایی PHAs باعث شده تا کاربردهای زیادی در کشاورزی، صنعت، پزشکی و ژنتیک داشته باشند.
پیشرفت های اخیر در زمینه تولید PHB، از جمله استفاده از منابع کربنی ارزان قیمت از قبیل متان، آب پنیر، ملاس چغندر قند و گزیلوز باعث شده تا تولید PHB از لحاظ اقتصادی با صرفه تر گردد.
با توجه به کاهش منابع نفتی و آلودگی های محیطی، استفاده از بیوپلیمر یا ترکیبات زیستی جایگزین مناسبی محسوب می‌شود، که با تجزیه و بازگشت به طبیعت راهی برای دوستی با محیط زیست است و از نظر اقتصادی در آینده مقرون به صرفه است.