خاک‌های گچی
خاک‌های گچی بیشتر در مناطق خشک و نیمه خشک، با بارش سالانه کمتر از ۴۰۰ میلی متر دیده می‌شوند.
در مناطق خشک، توسعه خاک های گچی ، بدلیل تشکیل خاک از مواد مادری حاوی ترکیبات گچی یا بر اثر تبخیر آبهای زیرزمینی سولفاته بوجود آمده آند.
منشا دیگر گچ یا رسوب سولفات کلسیم به هنگام شور شدن خاک ها است. در این حالت ترکیبات گچی بیشتر در سطح خاک تجمع دارند.
تاثیر گچ بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک
ذرات گچ در خاک از جهاتی مانند، نوع، مقدار، درجه تبلور گچ و بالاخره عمق لایه های گچی و سخت و سیمانی شده آن، می تواند، اثرات مهمی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک به عنوان محیطی برای رشد گیاه داشته باشند.
اگر مقدار گچ بیش از ۲۵ درصد باشد، مقاومت مکانیکی آن لایه افزایش پیدا می کند، این عامل باعث کاهش نفوذ پذیری و حرکت آب و هوا در خاک می شود و مشکلات زهکشی و تهویه در این خاک ها بوجود می آید.
در خاک‌های گچی پایداری ذرات خاک ضعیف می شود و ذرات به خوبی بهم نمی چسبند، بنابراین خاصیت نگهداری، جذب و حرکت آب در خاک های گچی کاهش می یابد که علت آن ناشی از اثر گچ بر ساختمان خاک است.
این خاک ها نسبت به فرسایش حساس می باشند.
ویژگی بار الکتریکی در خاک های گچی، بسته به میزان و نوع رس و ماده آلی خاک دارد، چرا که ذرات گچ فاقد بار الکتریکی بوده.
در خاک‌های گچی مقدار نسبی رس و کلوییدهای خاک کم است، که این امر منجر به کاهش ظرفیت تبادل کاتیونی خاک می گردد.
از این جهت رابطه معکوسی بین مقدار گچ و ظرفیت تبادل کاتیونی خاک وجود دارد.
تاثیر گچ بر رشد و عملکرد محصول
سولفات کلسیم یا گچ نمکی است که از نظر فیزیولوژی برای گیاه زیان آور نیست، ولی تجمع بیش از حد گچ در یک افق خاص مشکلات تغذیه ای از جمله، تثبیت و رسوب فسفر (تشکیل فسفات های کلسیم) و فیزیولوژیکی برای رشد گیاه ایجاد می کند و ریشه گیاه پس از رسیدن به چنین افقی قادر به حرکت و نفوذ از این لایه نمی باشد.
در چنین حالتی حجم مفید خاک، برای گسترش و توسعه ریشه محدود می شود.
گیاهان قادرند در خاک های گچی، شوری بیشتر از ۲ دسی زیمنس بر متر، را نسبت به خاک های بدون گچ تحمل کنند.
زیرا با توجه به رابطه آنتاگونیسمی بین کلسیم و سدیم، کلسیم مانع جذب سدیم می شود، از طرفی آنیون سولفات جذب کلر را کاهش می دهد.
از جهتی رقابت یونی کلسیم و سولفات با سایر عناصر غذایی، جذب این عناصر توسط گیاه را مختل کرده و حاصلخیزی خاک را کاهش می دهد.
وجود گچ سبب افزایش فشار اسمزی محلول خاک می شود، همچنین تبلور دانه های گچی اطراف ریشه، مانع ارتباط بین ریشه گیاه و محلول خاک و جذب عناصر غذایی توسط گیاه می گردد.
وجود این محدودیت ها در خاک های گچی در نهایت عملکرد و کیفیت محصول را بشدت کاهش می دهد.
عملیات مدیریتی جهت اصلاح خاک های گچی
_ استفاده از گیاهان و پایه های مقاوم به خاک‌های گچی
_ سولفات سدیم نمکی محلول در آب است، اصلاح این خاک ها با دادن گوگرد کشاورزی به همراه کود آلی به صورت چالکود، بطور موضعی، سبب بهبود وضعیت این خاک ها می شود.
_ انجام شخم زیر سطحی برای شکستن لایه های گچی و شخم زدن بعد از برداشت محصول به منظور نفوذ آب در خاک و حفظ رطوبت در این اراضی توصیه می شود.
_ تثبیت و غیر متحرک شدن فسفر در خاک های گچی معمول است، بنابراین استفاده از کودهای فسفره در این اراضی ضروری است.
_ در مناطقی که آب کافی است، آبشویی گچ برای انتقال این ترکیبات به لایه های زیرین و خارج از عمق ریشه گیاه توصیه می شود.
_ استفاده از مواد آلی در خاک های گچی بهترین راهکار جهت اصلاح این معضل است.
مواد آلی، سبب بهبود ساختمان خاک ، بالا بردن ظرفیت نگهداری آب، افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی در خاک و افزایش حلالیت عناصر می شود.
پایداری خاکدانه ها با افزودن مواد آلی از تشکیل لایه های سخت گچی جلوگیری می کند.
کشاورز عزیز ما در مرکز خرید کود با بهترین برند های کود منتظر بهبود مخصولات شما هستیم