خاک های آهکی
کشور ایران جزو مناطق خشک و نیمه خشک دنیا بوده و سطح وسیعی از اراضی کشور را خاک های آهکی می پوشاند. pH این خاک ها از حد خنثی بیشتر است و در صورتی که کربنات سدیم موجود باشد pH به ۹ می‌رسد.
خاک های که میزان کربنات کلسیم اولیه آنها بیش از ۱۵ درصد باشد، خاک آهکی تلقی می شود.
در خاک های آهکی، تولید محصول در سطح بازدهی مطلوب، همواره با مشکلاتی مواجه است.
خصوصیات فیزیکی خاک های آهکی
اگرچه وجود کربنات کلسیم در خاک، سبب تشکیل خاک دانه ها و ایجاد ساختمان مناسب در خاک می شود، ولی مقادیر بالای آن با ایجاد لایه های سخت و غیرقابل نفوذ در خاک، مشکلات تهویه ای را برای ریشه گیاه به خصوص پس از آبیاری ایجاد می کند.
زمانی که رسوب کربنات در خاک انجام می گیرد، فضای حفرات خاک کاهش می یابد، درصورتی که منافذ کافی در خاک وجود نداشته باشد، ریشه ها ممکن از کمبود اکسیژن آسیب ببینند.
همچنین با افزایش مقدار کربنات ها در خاک، وزن مخصوص ظاهری افزایش می یابد و در نتیجه مقاومت خاک در برابر نفوذ ریشه ها زیاد می شود.
به علاوه ممانعت از حرکت عمقی آب در خاک، سبب توزیع جانبی رطوبت در سطح این افق و رسوب هرچه بیشتر کربنات ها به مرور زمان بر سطح این افق خواهد شد که در نتیجه افق تجمع آهک ضخیم تر شده و به سطح خاک گسترش خواهد یافت.
بنابراین به مرور زمان از عمق مفید خاک کاسته می شود و منطقه توسعه ریشه ها و رشد گیاه محدودتر خواهد گردید.
خصوصیات شیمیایی خاک های آهکی
در اثر انحلال کربنات کلسیم خاک pH تا ۸/۳ افزایش می یابد و این بدلیل آزاد شدن مقادیر زیادی یون OH است که خاک را به سمت قلیائی شدن پیش می برد.
شاید کربنات ها بی‌کربنات ها نقش مهمی در تغذیه گیاه نداشته باشند، اما حاصلخیزی و باروری خاک را تحت تاثیر قرار می دهند.
بخش مهمی از مشکلات خاک های آهکی، از آنجا ناشی می شود که در این خاک ها به علت وجود pH بالا و غلظت زیاد یون کلسیم، عناصر غذایی که قابلیت جذب آنها وابسته به pH است، به صورت ترکیبات نامحلول و غیرقابل استفاده برای گیاهان در می آیند و این اراضی با کمبود این عناصر مواجه هستند که این امر منجر به کاهش عملکرد محصول می گردد.
علاوه بر این کودهای شیمیایی در این خاک ها بازدهی کمی دارند.
علیرغم فراوانی برخی از عناصر غذایی مانند فسفر و عناصر کم مصرف در خاک های آهکی، مقدار قابل جذب این عناصر، کمتر از مقدار لازم برای تامین رشد مناسب گیاه است.
در چنین خاک های فعالیت یون کلسیم زیاد بوده و این امر کاهش هرچه بیشتر فسفر قابل جذب گیاه را سبب می شود.
یونهای کلسیم با آنیون فسفات واکنش داده و بتدریج نمک هایی با حلالیت کمتر را ایجاد می‌کنند و باعث تثبیت آن می شوند.
در این خاک ها میزان ماده آلی و نیتروژن کم است.
افزایش کلسیم و منیزیم در این خاک ها با اثرات آنتاگونیستی، سبب رقابت پتاسیم با این دو عنصر شده و جذب پتاسیم توسط گیاه را بشدت کاهش می دهد.
کمبود عناصر کم مصرف همانند آهن و روی در شرایط قلیایی خاک های آهکی مشاهده می شود.
مدیریت خاک های آهکی
مدیریت کوددهی
استفاده از کودهای آلی و کمپوست می توانند سبب تغییراتی در قابلیت جذب فسفر و عناصر کم مصرف، بویژه آهن و روی شوند.
ترکیبات آلی به صورت های مختلف باعث حلالیت عناصر در خاک های آهکی می شوند.
_ تولید دی اکسید کربن در اثر تجزیه میکروبی و کاهش pH
_ تشکیل کمپلکس فسفو هیومیک
_ جایگزینی آنیونی فسفات با هیومات
استفاده از گوگرد ( کودهای شیمیایی سولفاته ) علاوه بر ارزش تغذیه ای بدلیل ظرفیت اکسیده شدن و تولید اسید سولفوریک، پتانسیل لازم را برای افت pH دارا می باشد.
استفاده از گوگرد همراه با کودهای گاوی و آلی در کنار میکروارگانیسم و بهره گیری از حضور باکتری های اکسید کننده این ماده در خاک، در اکسایش بیولوژیکی آن موثر است.
بنابراین می توانند در منطقه ریزوسفر، در انحلال ترکیبات غذایی نامحلول و آزاد شدن عناصر ضروری موثر واقع شوند.
کودهای نیتروژنه و فسفره باید به صورت نواری در زمین داده شوند و محلول پاشی با کلاته های آهن و روی راهکار مناسب جهت رفع این کمبود ها می باشد.
مدیریت آبیاری
در این خاک ها مدیریت آبیاری شبیه خاک های کم عمق می باشد. معمولا این خاک ها با دور و فاصله زمانی که و حجم آب کم در هر نوبت آبیاری می شوند تا از پدید آمدن شرایط غرقاب و ماندابی شدن در سطح خاک جلوگیری شود.
در شرایطی که این کفه نزدیک سطح زمین باشد، باید فواصل آبیاری کوتاه باشد تا مقدار آب در هر نوبت آبیاری از حد ظرفیت زراعی در عمق ریشه بیشتر نشود. همچنین در تعیین آب آبیاری، باید عمق گسترش ریشه، رطوبت موجود در خاک و ضخامت خاک بالای سخت لایه را در نظر گرفت.
کشاورز عزیز ما در مرکز خرید کود با بهترین برند های کود منتظر بهبود مخصولات شما هستیم