کیفیت محصولات گیاهی را به سهولت عملکرد محصول نمی توان تعیین یا اندازه گیری نمود.
کیفیت وابسته به هدف مصرف گیاه دارد. بدلیل ذهنی بودن بسیاری از عوامل کیفیت، مانند طعم یا عطر، ارزیابی مطلق کیفیت اغلب کاری دشوار است. به طور کلی عوامل عمده ای که کیفیت یک محصول را کنترل می کنند از نظر ژنتیکی تثبیت شده آند.
گیاهان غده ای و ریشه ای
در گیاهانی که ریشه محصول برداشت می شوند، تغذیه پتاسیم و ازت نقش مهمی در کیفیت محصول و بازار پسندی دارد.
پتاسیم باعث انتقال قند از برگ به غده و در نتیجه افزایش میزان نشاسته می شود. کود کلروپتاسیم سبب کاهش تولید نشاسته می شود که بدلیل تاثیر منفی کلر بر روی انتقال قندها در گیاه سیب زمینی است.
بیماری سیاه شدن غده سبب زمینی در اثر تشکیل کمپلکس بین آهن و اسید کلروژنیک حاصل می شود که اسید سیتریک مانع از تشکیل این کمپلکس می شود.
در گیاه چغندر، افزایش پتاسیم و سدیم باعث اختلال در امر تبلور، طی تصفیه در مراحل تولید محصول شکر می شود.
مقدار نیتروژن در اوائل دوره رشد گیاه چغندرقند باید به میزان فراوان باشد، تا عملکرد محصول رضایت بخش باشد.
ولی در مراحل آخر رشد این عنصر باید به میزان کمتری به گیاه داده شود چون باعث کاهش قند ریشه می گردد.
گیاهان غلات
مهم ترین فاکتور تعیین کننده کیفیت نانوایی گندم، میزان گلوتن است که عمدتا از پروتئین های دانه تشکیل شده است. دادن کود ازتی بعد از گلدهی به غلات سبب افزایش قابل توجه در مقدار پروتئین دانه شد و بدین ترتیب کیفیت نانوایی افزایش می یابد.
مقدار لیسین در غلات و ذرت کم است، بنابراین این گیاهان از نظر کیفیت پروتئین فقیر می باشند.
در ذرت افزایش کود ازته سبب افزایش پروتئین خام و افزایش لیسین می شود.
پروتئین خام دانه بوسیله کود ازتی افزایش پیدا می کند.
افزایش پروتئین خام، نسبت اسیدهای آمینه را کاهش می دهد، در نتیجه ارزش غذایی کاهش پیدا می کند.
بین پروتئین غلات و میزان ویتامین های گروه رابطه نزدیکی وجود دارد. کود ازته دیر هنگام مقدار ویتامین را افزایش می دهد.
در غلاتی که برای تهیه مالت مصرف می شوند، میزان پروتئین کمتر و نشاسته بیشتر مطلوب است.
نباتات روغنی
در گیاه کتان افزایش میزان نیتروژن، مقدار پروتئین خام را افزایش می دهد ولی مقدار روغن را کاهش می دهد.
در کلزا، افزایش میزان نیتروژن، باعث افزایش اندازه و عملکرد دانه و کاهش روغن می شود.
اهمیت نقش عنصر گوگرد در ساخت روغن های گیاهی مشاهده شده است. اثر گوگرد و منیزیم در افزایش مقدار روغن سویا ثابت شده است.
نباتات علوفه ای
کیفیت نباتات علوفه ای به قابلیت هضم آنها بستگی دارد.
افزایش الیاف خام (لیگنین، سلولز، همی سلولز) باعث کاهش قابلیت هضم می شود.
افزایش کود ازته تا حدی سبب افزایش عملکرد محصول می شود و الیاف تولید شده، از نظر کیفیت مرغوبیت دارند، اما اگر این میزان کود از سطحی بیشتر شود، مرغوبیت الیاف بشدت کاهش می یابد.
در پنبه و کتان مصرف زیاد کود ازته، باعث نازک شدن و کوتاه شدن الیاف و کاهش استقامت آنها می شود.
سبزی و میوه ها
در سبزی ها بخصوص اسفناج، نیتروژن نیتراتی به میزان ۲ میلی گرم در هر گرم ماده خشک خطرناک است، در صورتی که در نباتات این مقدار می تواند بیشتر باشد و مشکلی از نظر کیفیت محصول ایجاد نکند.
مصرف بالای کودهای نیتراته سبب سمیت این عنصر در گیاه می شود.
افزایش پتاسیم معمولا میزان ویتامین را افزایش می دهد. مقدار ویتامین در سبزی ها و میوه ها یک عامل کیفیت محسوب می شود.
کیفیت میوه علاوه بر ترکیب مواد آلی به مقدار زیادی به اندازه، رنگ، شکل، عطر و طعم آن بستگی دارد.
افزایش پتاسیم در میوه ها سبب اندازه بزرگتر محصول و در سیب و هلو به زیاد شدن رنگ قرمز کمک می کند.
مزه میوه نیز تابع میزان اسیدهای آلی و قند میوه است که عنصر پتاسیم باعث افزایش این اسیدها و طعم مطلوب تر میوه ها می شود.
کمبود منیزیم در گیاه سبب ایجاد لکه آب گزیده می گردد.
کمبود کلسیم در سیب، سبب بیماری لکه تلخ و در گوجه فرنگی، بیماری سوختگی گلگاه می شود، همچنین افزایش پتاسیم بیماری لکه سبز را در میوه گوجه فرنگی ایجاد می کند.
کمبود بور، در سیب باعث می شود گوشت میوه تلخ، بدمزه و پوک شود.
بر روی طعم و عطر میوه، بیشتر از تغذیه مواد معدنی، شرایط آب و هوایی و اقلیمی مهم تر است.
بنابراین تغذیه گیاه با توجه به دوره رشد محصول و اثر آن بر بازار پسندی و کیفیت محصول متفاوت است که لازم است با کودهای مناسب، شرایط بهینه را برای بهترین عملکرد فراهم کنیم.
کشاورز عزیز ما در مرکز خرید کود با بهترین برند های کود منتظر بهبود مخصولات شما هستیم