تاثیر کرم خاکی بر خصوصیات خاک و رشد گیاهان

کرم خاکی از ساکنین اصلی و مهم خاک و زمین های کشاورزی است، که نقش مهمی در افزایش عملکرد محصول و سلامت خاک دارد.
بر طبق گفته یکی از اساتید دانشگاه Eburnean اگر در هر ۱۰ قدم از شیارهای زمین بتوانیم ۸۰ عدد کرم خاکی پیدا کنیم آن خاک مطلوب است.
این موجودات بدلیل اندازه بزرگ بدن خود و فعالیت حفر دالان، موجودی مهم در زیستگاه خاک محسوب می شوند.

تاثیرات کرم خاکی بر خصوصیات خاک

۱- خصوصیات شیمیایی خاک

وجود کرم خاکی در یک منطقه حاصلخیزی خاک را تضمین می کند.
این موجودات سبب تجزیه مواد آلی و تحرک مواد غذایی در خاک می شوند و عناصر غذایی را به شکل قابل جذب برای گیاه فراهم می کنند.
همچنین محیط اطراف ریشه را تغییر می دهند و سبب خنثی کردن اسیدیته خاک می شوند.
کرم خاکی با تجزیه مواد آلی و دفع آنها تولید ورمی کمپوست کرده که یک کود آلی و غنی محسوب می شود.
این جانداران باعث افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی خاک شده، که میزان املاح محلول و مواد قابل جذب خاک را جهت رشد گیاه فراهم می کنند.

۲- خصوصیات فیزیکی خاک
کرم خاکی با خوردن و دفع کردن خاک سبب زیر رو رو کردن خاک و شخم ورزی طبیعی می شود و هوا دهی خاک را بهبود می بخشد.
این موجودات با فعالیت های حفر خود و تونل های که ایجاد می کنند در سهولت حرکت آب در خاک موثرند، بنابراین سبب تسهیل زهکشی طبیعی گردیده و از غرقاب شدن آب در خاک جلوگیری می‌کنند.
همچنین این کانال ها به ریشه گیاه کمک می کنند که براحتی در خاک رشد کنند. وجود این دالان ها سبب افزایش پوکی خاک می شوند.
کرم خاکی با تجزیه بقایای گیاهی و پخش و انتشار مخلوط مواد آلی با ذرات خاک سبب پایداری خاکدانه ها، بهبود ساختمان خاک و تهویه مناسب شده و از این جهت، ظرفیت نگهداری آب در خاک را بالا می برند.

۳- جمعیت میکروبی خاک

این موجودات با شکار لاروها و تخم حشرات، از گسترش آفات و بیماری ها جلوگیری می کند، همین امر یک روش بیولوژیک در کنترل بیماری های گیاهی محسوب می شود، که کاربرد سموم و آفت کش های شیمیایی را کاهش می‌دهد.

تاثیر کرم خاکی بر رشد گیاهان علفی و مرتعی

بررسی های مختلفی نشان می دهد که کرم های خاکی با جابجایی بذر گیاهان بر رشد آنها تاثیر می گذارند و بر جوانه زنی بذر ها موثرند.
کرم خاکی با بلعیدن بذر گیاهان و دفن کردن آنها در خاک و همچنین با جابجا کردن دانه های مدفون شده و قرار دادن در سطح خاک آنها را در شرایط متفاوت محیطی قرار می دهند.
زمانی که کرم خاکی بذر گیاهان را می بلعند با عبور از دستگاه گوارش خواب بذر شکسته می شود و جوانه زنی بذر سریعتر صورت می گیرد.
این موجودات بیومس تولیدات گیاهی را افزایش داده و بر مراحل فنولوژی گیاهان مانند مدت رویش، مرحله جوانه زنی و گلدهی موثر است.
در برخی گونه ها مانند نخود گلدهی زودتر و تعداد گل بیشتر می شود.
کرم خاکی با فراهمی مواد غذایی قابل دسترس برای گیاهی و رفع کمبود غذایی، سبب مقاومت گیاه در برابر بیماری ها می شوند.

موانع رشد و حیات کرم خاکی

استفاده از روش های شخم ورزی با ماشین آلات سنگین کشاورزی، سبب فشرده سازی خاک می شود و زندگی و تحرک این موجود در خاک را مختل می کند.

همچنین استفاده از آفت کش ها و سموم کشاورزی، منابع غذایی این موجود را با از بین بردن زنجیره غذایی کاهش داده و بر روی رشد جمعیت تاثیر منفی دارند.
کاهش مواد آلی در خاک نیز با کاهش منابع غذایی و اختلال در حیات این موجود همراه است.

با توجه به نقش کرم خاکی در زمین و اهمیتی که در کشاورزی پایدار دارند، لازم است، در حفظ و ارتقای جمعیت این موجودات، اقدامات اساسی صورت گیرد.
استفاده از کودهای آلی و به حداقل رساندن روش های خاک ورزی سنگین، راهکار مناسب در حفظ جمعیت این موجودات با ارزش است.