تجزیه و آنالیز خاک و گیاه چه ضرورتی دارد؟
از آنجا که خاک بستر اصلی گیاهان و درختان می باشد بنابراین شناخت بستر کاشت اولین نکته مهم در کشاورزی است. در مسائل حاصلخیزی و تغذیه گیاه علاوه بر اقلیم و پارامتر آب، خاک و عناصر غذایی در آن نیز مطرح می باشد.
آنالیز و تجزیه خاک منطقه مورد کشت، متناسب با نوع محصول، مورد بررسی قرار می گیرد و لازم است خصوصیات فیزیکی و شیمیایی به طور کامل ارزیابی شود.
در هر تخصصی از کشاورزی زمانی که تحقیقی در گلخانه یا مزرعه صورت می گیرد خاک به عنوان پارامتر اصلی دخالت می کند و این آنالیز پایه ای برای تفسیر کلیه نتایج می باشد.
حال این سوال پیش میاد که آیا بررسی و تجزیه خصوصیات خاک تنها برای رشد محصول یا در زمینه کشاورزی اهمیت دارد؟ جواب این است خیر.
در مسائل محیط زیست از جمله ارزیابی عناصر میکرو به خصوص فلزات سنگین و آلودگی خاک که به طبع زمینه آلودگی آبهای زیرزمینی و آب آبیاری را تعیین می کند این آنالیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
تجزیه و آنالیز خاک چه مواردی را نشان می دهند؟
مهمترین عامل خصوصیات شیمیایی خاک از جمله شوری ، اسیدیته، عناصر و مواد غذایی خاک ( کمبود یا سمیت این عناصر)، آهکی یا گچی بودن خاک و خصوصیات فیزیکی از جمله بافت خاک را نشان می دهد، که همه این عوامل از هر جهت با هم مرتبطند و کمبود یا افزایش بیش از حد هر کدام می توانند برهمکنش های منفی یا مثبتی در پی داشته باشند.
تجزیه و آنالیز خاک در کشاورزی و باغبانی از چه اصولی پیروی می کند؟
۱- اولین و مهم ترین فاکتور، انتخاب مناسب نوع و محل نمونه برداری است، زیرا نمونه خاک مورد ازمایش، باید نماینده کل خاک منطقه باشد و از عمق مناسب ریشه گیاه نمونه برداری شده باشد.
۲- تعیین پارامترهای اساسی با توجه به نوع محصول
پارامترهای شیمیایی و فیزیکی از جمله بافت خاک، شوری، اسیدیته و تعیین عناصر اصلی مورد نیاز گیاه می باشد. اما نکته مهم اینحاست که حد بحرانی این فاکتورها با توجه به هر نوع محصول و گیاه متفاوت است.
معمولا محصولات گلخانه ای نسبت به شوری ، اسیدیته یا کمبود عناصر حساس تر هستند تا محصولات باغی، بنابراین تعمیم دادن یک نتیجه آزمایش به کل محصولات کار اشتباهی است و نمی توان ارزیابی درستی به ما ارائه دهد.
در نهایت این نتایج و ارزیابی ها چگونه به ما یاری می رسانند؟
تفسیر این نتایج باید با زیر نظر کارشناسان آگاه صورت گیرد. همانطور که اشتباه در تفسیر یک آزمایش بیمار ، منجر به استفاده نادرست دارو و درمان غلط می گردد اگر نتایج خاک بدرستی بررسی نشوند می توانند نتیجه معکوس در روند رشد گیاه ایجاد کنند.
پس از بررسی های دقیق با توجه به نتایج خاک می توان بهترین توصیه کودی برای گیاه یا محصول را انجام داد.
اهمیت آنالیز گیاه گام محکم بعدی در ارائه تفسیرهای دقیق تر
اما مورد دیگری که از اهمیت بالای برخوردار است ذکر این نکته است که آیا این عناصر همانگونه که در خاک وجود دارند برای گیاه قابل جذبند؟ پس برای بدست آوردن جواب این سوال، غیر از آزمایش خاک، نیاز به بررسی ترکیبات شیمیایی موجود در اندام های گیاه به خصوص برگ می باشد.
اطلاع از مقدار عناصر در گیاه چه به صورت معدنی یا آلی برای رسیدن به نتایج کامل ضروری است، بنابراین غیر از آنالیز خاک ، آنالیز گیاه نیز از اهمیت برخوردار است و توجه به این نکته نیز اساسی است.